C++ Soyutlama (Abstraction), Kapsülleme (Encapsulation), Kalıtım/Miras (Inheritance), Çok Şekillilik/Çok Biçimlilik (Polymorphism)

C++ dilinde Nesne Yönelimli Programlama (OOP)'nın temel taşları:

🧱 Soyutlama (Abstraction)
🔒 Kapsülleme (Encapsulation)
🧬 Kalıtım / Miras (Inheritance)
🎭 Çok Biçimlilik (Polymorphism)

🧱 1. Soyutlama (Abstraction)

Tanım:
Karmaşık sistemleri daha basit hale getirmek için sadece gerekli bilgilerin gösterilmesi, gereksiz detayların gizlenmesidir.
🧠 Yani: "Ne yaptığı önemli, nasıl yaptığı önemli değil."

✅ Örnek:

#include <iostream>
using namespace std;

class BankaHesabi {
public:
    void paraYatir(double miktar) {
        bakiye += miktar;
    }

    void bakiyeGoster() {
        cout << "Bakiye: " << bakiye << " TL" << endl;
    }

private:
    double bakiye = 0.0; // Detaylar gizli
};

int main() {
    BankaHesabi hesap;
    hesap.paraYatir(1000);
    hesap.bakiyeGoster();

    return 0;
}

📌 Açıklama:
Kullanıcı bakiye değişkenine direkt ulaşamaz. Sadece paraYatir() ve bakiyeGoster() fonksiyonları ile işlem yapabilir.
Yani banka sisteminin iç yapısı gizlenmiştir → soyutlama.

🔒 2. Kapsülleme (Encapsulation)

Tanım:
Verileri ve o veriler üzerinde işlem yapan fonksiyonları bir sınıf içinde toplama işlemidir.
Ayrıca, bu verileri dışarıdan koruma (gizleme) anlamına da gelir.

✅ Örnek:

#include <iostream>
using namespace std;

class Ogrenci {
private:
    int yas;

public:
    void setYas(int y) {
        if (y > 0)
            yas = y;
    }

    int getYas() {
        return yas;
    }
};

int main() {
    Ogrenci ali;
    ali.setYas(20);
    cout << "Ali'nin yaşı: " << ali.getYas() << endl;

    return 0;
}

📌 Açıklama:

yas değişkeni private olduğu için dışarıdan doğrudan erişilemez.
setYas() ve getYas() fonksiyonlarıyla veri kontrol edilir.
Bu, veri koruması ve erişim kontrolü sağlar → kapsülleme.

🧬 3. Kalıtım / Miras (Inheritance)

Tanım:
Bir sınıfın başka bir sınıftan özellik ve davranışları miras almasıdır.

✅ Örnek:

#include <iostream>
using namespace std;

// Ana sınıf
class Arac {
public:
    void hareketEt() {
        cout << "Araç hareket ediyor." << endl;
    }
};

// Türeyen sınıf
class Araba : public Arac {
public:
    void kornaCal() {
        cout << "Korna çalındı: Bip bip!" << endl;
    }
};

int main() {
    Araba bmw;
    bmw.hareketEt(); // Miras alınan fonksiyon
    bmw.kornaCal();  // Kendi fonksiyonu

    return 0;
}

📌 Açıklama:

Araba, Arac sınıfından kalıtım almıştır.
hareketEt() fonksiyonu türeyen sınıfta kullanılabilir.

🎭 4. Çok Biçimlilik (Polymorphism)

Tanım:
Aynı isimli fonksiyonların farklı şekillerde davranabilmesidir.
2 türü vardır:

Fonksiyon Aşırı Yükleme (Overloading) → Aynı sınıfta farklı parametrelerle
Fonksiyon Ezme (Overriding) → Türeyen sınıfta farklı davranış

🧪 4.1 Fonksiyon Aşırı Yükleme (Overloading)

#include <iostream>
using namespace std;

class Hesaplayici {
public:
    int topla(int a, int b) {
        return a + b;
    }

    double topla(double a, double b) {
        return a + b;
    }
};

int main() {
    Hesaplayici h;
    cout << h.topla(3, 4) << endl;
    cout << h.topla(2.5, 3.7) << endl;

    return 0;
}

📌 Açıklama:
Aynı isimli topla fonksiyonu farklı parametrelerde çalışır → polymorphism.

🧪 4.2 Fonksiyon Ezme (Overriding - Dynamic Polymorphism)

#include <iostream>
using namespace std;

class Sekil {
public:
    virtual void ciz() {
        cout << "Şekil çiziliyor." << endl;
    }
};

class Daire : public Sekil {
public:
    void ciz() override {
        cout << "Daire çiziliyor." << endl;
    }
};

int main() {
    Sekil* s = new Daire();
    s->ciz();  // Daire çiziliyor (override edilmiş)
    delete s;
    return 0;
}

📌 Açıklama:

Sekil sınıfı virtual fonksiyon içerir.
Daire sınıfı bu fonksiyonu override eder.
Sekil* türünde olsa bile Daire fonksiyonu çalışır → çok biçimlilik.

🧩 Kısa Özet Tablosu

OOP Kavramı	Amaç	Anahtar Kelime / Yapı	Örnek
Soyutlama	Gereksiz detayları gizle	`class`, `public`, `private`	Banka hesabı
Kapsülleme	Veriyi gizle, dışarı açma	`private`, `getter`, `setter`	Öğrenci sınıfı
Kalıtım	Kod tekrarını azalt	`class A : public B`	Araba, Araç
Çok Biçimlilik	Esneklik, override	`virtual`, `override`	Sekil → Daire

🎓 4 temel OOP kavramını içeren "Personel Yönetim Sistemi" projesi:

Bu örnek:

🔹 Soyutlama
🔹 Kapsülleme
🔹 Kalıtım (Miras)
🔹 Çok Biçimlilik (Polymorphism)

hepsini tek bir senaryoda gösteriyor.

🎯 Proje: Personel Yönetim Sistemi

🎓 Senaryo:

Bir şirkette farklı çalışan türleri vardır:

Calisan → Temel sınıf (soyut)
Mudur, Yonetici → Ondan türeyen sınıflar
Her çalışanın adı vardır, fakat her biri farklı şekilde maaş alır.

✅ Kod:

#include <iostream>
using namespace std;

// SOYUT SINIF → Soyutlama (Abstraction)
class Calisan {
protected:
    string ad;

public:
    Calisan(string ad) {
        this->ad = ad;
    }

    // Soyut (pure virtual) fonksiyon
    virtual double maasHesapla() = 0;

    void adYazdir() {
        cout << "Ad: " << ad << endl;
    }

    virtual ~Calisan() {}
};

// TÜREYEN SINIF → Kapsülleme + Kalıtım + Override
class Mudur : public Calisan {
private:
    double tabanMaas;
    double prim;

public:
    Mudur(string ad, double tabanMaas, double prim)
        : Calisan(ad), tabanMaas(tabanMaas), prim(prim) {}

    double maasHesapla() override {
        return tabanMaas + prim;
    }
};

// TÜREYEN SINIF → Farklı maaş hesabı
class Yonetici : public Calisan {
private:
    double saatlikUcret;
    int calismaSaati;

public:
    Yonetici(string ad, double saatlikUcret, int calismaSaati)
        : Calisan(ad), saatlikUcret(saatlikUcret), calismaSaati(calismaSaati) {}

    double maasHesapla() override {
        return saatlikUcret * calismaSaati;
    }
};

// ANA PROGRAM
int main() {
    // POLYMORPHISM → Tüm çalışanlar aynı türden gösteriliyor
    Calisan* personeller[2];

    personeller[0] = new Mudur("Ayşe", 10000, 2500); // Mudur
    personeller[1] = new Yonetici("Mehmet", 150, 160); // Yonetici

    cout << "Personel Bilgileri:\n";

    for (int i = 0; i < 2; i++) {
        personeller[i]->adYazdir();
        cout << "Maaş: " << personeller[i]->maasHesapla() << " TL\n";
        cout << "-------------------\n";
    }

    // Belleği temizle
    for (int i = 0; i < 2; i++) {
        delete personeller[i];
    }

    return 0;
}

🖨️ Örnek Çıktı:

Personel Bilgileri:
Ad: Ayşe
Maaş: 12500 TL
-------------------
Ad: Mehmet
Maaş: 24000 TL
-------------------

🧠 Uygulanan OOP Kavramları:

Kavram	Açıklama
Soyutlama	`Calisan` sınıfı soyut sınıf. Kullanıcı detayla uğraşmaz.
Kapsülleme	Değişkenler `private`. Bilgiler sınıf içinde saklanır.
Kalıtım	`Mudur` ve `Yonetici`, `Calisan` sınıfından türedi.
Polymorphism	`Calisan*` türünde tutulup farklı alt sınıflar çalıştırıldı.

yazın...

traotora